Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2024
Η πρόσφατη αναθεώρηση του πυρηνικού δόγματος της Ρωσίας, που υπέγραψε ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, φέρνει σημαντικές αλλαγές στην πολιτική της χώρας σχετικά με τη χρήση πυρηνικών όπλων.
Το νέο έγγραφο, με τίτλο «Βασικές αρχές της κρατικής πολιτικής για την πυρηνική αποτροπή», που υπεγράφη την Τρίτη, αναφέρει τα σενάρια που μπορεί η Ρωσία να χρησιμοποιήσει τα πυρηνικά της όπλα, ενώ για πρώτη φορά διευκρινίζονται περιπτώσεις που αφορούν τις συμβατικές επιθέσεις μη πυρηνικών κρατών που υποστηρίζονται από δυνάμεις με πυρηνικά.
Σύμφωνα με το Associated Press (AP), η νέα στρατηγική είναι σαφώς πιο ευέλικτη και αυστηρή από την προηγούμενη, καθώς περιλαμβάνει περισσότερες δυνατότητες για να προκαλέσει μια πυρηνική απάντηση σε περίπτωση απειλής κατά της εδαφικής ακεραιότητας της Ρωσίας ή των συμμάχων της.
Αυτό το νέο πυρηνικό δόγμα, που αναθεωρεί τη στρατηγική της Ρωσίας από το 2020, έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στο διεθνές στερέωμα, καθώς ενδεχομένως θα φέρει την Ρωσία πιο κοντά σε έναν πυρηνικό πόλεμο, εάν υπάρξει μια συγκεκριμένη κλιμάκωση της σύγκρουσης στην Ουκρανία ή άλλες περιοχές.
Το AP τονίζει πως οι αλλαγές αναμένεται να έχουν σοβαρές συνέπειες για τις διεθνείς σχέσεις και να αυξήσουν την αβεβαιότητα για την παγκόσμια ασφάλεια.
Τι περιλαμβάνει το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας
Η αναθεώρηση του ρωσικού πυρηνικού δόγματος περιλαμβάνει τον καθορισμό των συνθηκών κάτω από τις οποίες η Ρωσία μπορεί να κάνει χρήση των πυρηνικών της όπλων. Η πρώτη εκδοχή του δόγματος υπεγράφη το 2020 από τον πρόεδρο Πούτιν και θεωρούνταν σχετικά γενική, ενώ η τελευταία αναθεώρηση δίνει μια σαφέστερη εικόνα -αν και ευέλικτη, για να να χαρακτηριστεί αρκετά συγκεκριμένη- των στρατηγικών επιλογών της Ρωσίας.
Σύμφωνα με το AP, το νέο έγγραφο θεωρεί τα πυρηνικά όπλα ως «μέσο αποτροπής» και αναφέρει ότι η χρήση τους θα αποτελεί «ακραίο και αναγκαίο μέτρο».
Ωστόσο, οι νέες αλλαγές προσφέρουν μεγαλύτερη ευχέρεια στον Ρώσο πρόεδρο να απαντήσει με πυρηνικά όπλα σε συμβατικές επιθέσεις, εάν οι εν λόγω επιθέσεις υποστηρίζονται από δυνάμεις με πυρηνικά ή απειλούν σοβαρά την εδαφική ακεραιότητα της Ρωσίας.
Το νέο πυρηνικό δόγμα υπενθυμίζει ότι η Ρωσία έχει την υποχρέωση να «προστατεύει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας» και ότι η χρήση πυρηνικών όπλων ενδείκνυται μόνο όταν οι συνθήκες το απαιτούν για την αποτροπή στρατιωτικών συγκρούσεων, είτε αυτές είναι πυρηνικές είτε συμβατικές.
«Η Δύση αναγνωρίζει ότι το αναθεωρημένο πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας έχει αποδυναμώσει σημαντικά τις προσπάθειες των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ να προκαλέσουν στρατηγική ήττα στη Ρωσία, καθιστώντας τη νίκη στον συμβατικό πόλεμο ανέφικτη», δήλωσε ο Σεργκέι Ναρίσκιν, διευθυντής της Ρωσικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Εξωτερικού (SVR), σε συνέντευξή του στο περιοδικό National Defense, όπως αναφέρει το πρακτορείο TASS.
«Επιπλέον, τα διευρυμένα κριτήρια για τη χρήση πυρηνικών όπλων ουσιαστικά αποκλείουν τη δυνατότητα ήττας των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στο πεδίο της μάχης», σημείωσε ο Ναρίσκιν.
Τα πιθανά σενάρια χρήσης πυρηνικών όπλων
Η αναθεώρηση του πυρηνικού δόγματος, όπως μεταδίδει το Associated Press, περιλαμβάνει μια σειρά από πιθανά σενάρια, σύμφωνα με τα οποία η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα πυρηνικά της όπλα:
- Σε περίπτωση επίθεσης με πυρηνικά ή άλλα όπλα μαζικής καταστροφής: Η Ρωσία δηλώνει ότι θα μπορούσε να αντιδράσει με πυρηνικά όπλα εάν η χώρα ή οι σύμμαχοί της δεχτούν επίθεση με πυρηνικά όπλα ή άλλα όπλα μαζικής καταστροφής.
- Σε περίπτωση συμβατικής επίθεσης που απειλεί την κυριαρχία ή την εδαφική ακεραιότητα: Η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα σε περίπτωση συμβατικών επιθέσεων που απειλούν την κυριαρχία ή την εδαφική ακεραιότητα της Ρωσίας ή της Λευκορωσίας.
- Σε επιθέσεις που περιλαμβάνουν τη συμμετοχή ή την υποστήριξη πυρηνικών δυνάμεων: Το νέο δόγμα αναφέρει ότι η Ρωσία θεωρεί οποιαδήποτε επιθετικότητα από χώρα που δεν διαθέτει πυρηνικά όπλα, αλλά υποστηρίζεται από πυρηνική δύναμη, ως κοινή επίθεση κατά της Ρωσίας. Ειδικότερα, η συμμετοχή πυρηνικών δυνάμεων σε μια επιθετική ενέργεια εναντίον της Ρωσίας ή των συμμάχων της μπορεί να οδηγήσει σε πυρηνική αντίδραση.
- Σε απειλές κατά των κρίσιμων κυβερνητικών ή στρατιωτικών εγκαταστάσεων: Η Ρωσία αναφέρει ότι η χρήση πυρηνικών όπλων μπορεί να δικαιολογηθεί εάν υπάρξει επίθεση σε στρατηγικής σημασίας κυβερνητικές ή στρατιωτικές εγκαταστάσεις, οι οποίες αν καταστραφούν, θα μπορούσαν να καταστήσουν αδύνατη την εκτέλεση πυρηνικής αντεπίθεσης.
- Στην επίθεση αεροσκαφών, πυραύλων ή μη επανδρωμένων αεροσκαφών: Εάν η Ρωσία λάβει αξιόπιστες πληροφορίες για την εκτόξευση πυραύλων ή αεροσκαφών από οποιαδήποτε χώρα, και εάν αυτοί διασχίσουν τα ρωσικά σύνορα, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως αιτία για τη χρήση πυρηνικών όπλων.
ATACMS: Tο λάδι σε μια φωτιά που ήδη καίει
Η αναθεώρηση του πυρηνικού δόγματος της Ρωσίας έρχεται σε μια χρονική στιγμή που ένταση κορυφώνεται, με την Ουκρανία να χρησιμοποιεί αμερικανικούς πυραύλους μακράς εμβέλειας (ATACMS) για να πλήξει ρωσικό έδαφος, βαθιά μέσα στη χώρα.
Όπως επισημαίνεται από το AP, το Κρεμλίνο έχει τονίσει ότι τέτοιες επιθέσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν την αντίδρασή του, κάνοντας χρήση πυρηνικών. Η Ρωσία αντιμετωπίζει τις επιθέσεις αυτές ως επίθεση από χώρες του ΝΑΤΟ και έχει ξεκαθαρίσει ότι σε περίπτωση που συμβεί κάτι τέτοιο, θα προχωρήσει σε στρατηγικές αντιδράσεις.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η Ρωσία έχει το δικαίωμα να αντιδράσει με πυρηνικά όπλα εάν απειληθεί η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα της χώρας.
Διεθνής αντίδραση
Η Δύση, και κυρίως οι ΗΠΑ, δεν έχουν παρατηρήσει καμία αλλαγή στη στρατηγική της Ρωσίας όσον αφορά τη χρήση πυρηνικών όπλων, σύμφωνα με έναν αξιωματούχο του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, που μίλησε στο Associated Press υπό το καθεστών της ανωνυμίας.
Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές, όπως ο Τζακ Γουότλινγκ από το Βασιλικό Ινστιτούτο Ηνωμένων Υπηρεσιών, μια δεξαμενή σκέψης για την άμυνα και την ασφάλεια στο Ηνωμένο Βασίλειο, υποστηρίζουν ότι η χρήση των δυτικών πυραύλων μακράς εμβέλειας «σίγουρα δεν θα προκαλέσει» πυρηνική αντίδραση από τη Μόσχα, παρά τις ανησυχίες.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Γουότλινγκ, η Ρωσία μπορεί να κλιμακώσει την κατάσταση με άλλους τρόπους, όπως ένα υποθαλάσσιο σαμποτάζ μέχρι την παρενόχληση του εμπορίου στο Bab el-Mandeb, ένα κομβικό σημεία της Ερυθράς Θάλασσας, όπου οι επιθέσεις κατά της ναυσιπλοΐας έχουν αποδοθεί στους αντάρτες Χούθι της Υεμένης. Αυτή η «στρατηγική μέσω πληρεξουσίων» αυξάνει την ανησυχία για πιθανή κλιμάκωση.
Η αναλύτρια Τατιάνα Στανοβάγια του Carnegie Russia and Eurasia Center, σχολίασε ότι το σχόλιο του Πεσκόφ σηματοδοτεί την πρώτη φορά που το Κρεμλίνο αναγνωρίζει ρητά την «την πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων ως απάντηση σε πλήγματα στο ρωσικό έδαφος με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς».
Η αναθεώρηση του ρωσικού πυρηνικού δόγματος δείχνει ξεκάθαρα ότι η Ρωσία διατηρεί το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τα πυρηνικά της όπλα σε μια ποικιλία σεναρίων, τα οποία -όπως ήταν αναμενόμενο- προσφέρουν ευελιξία στη Μόσχα, καθώς είναι πλήρως προσαρμοσμένα σε αυτά που θέλει να υπερασπιστεί και να διεκδικήσει ταυτόχρονα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, σχολιάζει το AP, η Ρωσία αποφεύγει οποιαδήποτε σταθερή δέσμευση για χρήση πυρηνικών όπλων.
Καθώς λοιπόν το ενδεχόμενο να κλιμακωθεί περαιτέρω ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ορατό, αν και όχι επιβεβαιωμένο, η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία τις εξελίξεις. Οι δηλώσεις του Κρεμλίνου, οι προειδοποιήσεις από τη Δύση και οι στρατηγικές κινήσεις των εμπλεκόμενων χωρών υπογραμμίζουν ότι, σε αυτή την κρίσιμη φάση, η απειλή της χρήσης πυρηνικών όπλων παραμένει ανοιχτή – όπως και οι επιλογές του Πούτιν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου